言うまでもないことだが、話を狭く学力だけに限って、それが高いのと、低いのとではどちらがいいか、という問い方をすれば答は明白である
Không cần phải nói, câu trả lời cho câu hỏi, nếu chỉ giới hạn trong học lực thì thành tích cao và thành tích thấp, cái nào tốt hơn, đã rõ ràng.
それは高いほうがいいに決まっている
Tất nhiên là thành tích cao sẽ tốt hơn.
テストをやって、一○○点を取るのと、八〇点取るのとではどっちがいいでしょうと言ってるのと同じだ
Cũng tương tự như khi nói làm kiểm tra, đạt 100 điểm và 80 điểm, cái nào tốt hơn.
それは一〇〇点を取るほうがいいのであり、それが可能かな、ということを調べるためにテストってものがあるのだ
Đạt 100 điểm sẽ tốt hơn và có bài kiểm tra để điều tra xem điều đó có khả năng hay không.

 しかし、問い方を変えれば答はサンプルではなくなる
Tuy nhiên, nếu thay đổi cách hỏi thì câu trả lời sẽ không còn như ví dụ nữa.
テストで一〇〇点を取る子と、八〇点しか取れない子では、どちらがいい子だろうか、と考えてみるのだ
Thử nghĩ xem giữa đứa trẻ đạt 100 điểm kiểm tra và đứa trẻ chỉ đạt được 80 điểm, đứa trẻ nào giỏi hơn?

 それだと、いちがいには答えられない、という答になるはずである
Trong trường hợp đó, câu trả lời là không thể trả lời một cách đại khái được.

 どちらがいい子か、という総合的評価ならば、テストの結果だけでとてもではないがあれこれ言えるはずがないのである
Nếu đánh giá một cách tổng hợp đứa trẻ nào giỏi hơn thì chỉ với kết quả bài kiểm tra thì không thể nào có thể nói chắc chắn được.

 それどころか、一〇〇点を取る子と、八〇点を取る子では、どちらが頭がいいだろうか、という問いにしてみても、そう簡単には答えられない
Tuy nhiên, thậm chí dù có đặt câu hỏi là giữa đứa trẻ đạt 100 điểm và đứa trẻ đạt 80 điểm, đứa trẻ nào thông minh hơn, thì cũng không dễ trả lời.
そのテストにおいては、一〇〇点取った子のほうが成績がよかった、というのは現実だが、頭がいいかどうかはそれとは別のことなのである
Trong bài kiểm tra đó, thực tế là đứa trẻ đạt 100 điểm sẽ có thành tích cao hơn, nhưng nó có thông minh hơn hay không lại là một vấn đề khác.

 そうは思えない、という人がいそうだ
Có vẻ như có một số người không nghĩ được như vậy.
テストでいい点を取ったのだもの、それは学力が上だということであり、そのことをもって頭がいいと認めてやるしかないじゃないか、と思う人が
Họ nghĩ rằng đạt điểm tốt khi kiểm tra nghĩa là có học lực cao hơn, và thừa nhận rằng điều đó đồng nghĩa với sự thông minh.

 そういう人に私が聞いてみたいのは、あなたは、学力ってものを知力のことだと思っているんじゃないですか、ということだ
Tôi muốn hỏi thử những người đó rằng, có phải anh/chị nghĩ rằng học lực đồng nghĩa với năng lực trí tuệ?